चितवनमा डेंगुको संक्रमणः कसरी फैलन्छ, के छ उपचार ?

चितवनमा डेंगुको रोगी भेटिएको छ । चिकित्सकहरुले यसको जोखिमप्रतिसर्तक रहन भनेका छन् । किनभने डेंगुको अहिलेसम्म औषधी बनाइएको छैन । यो रोग लामखुट्टेको टोकाइबाट संक्रमण फैलने गर्छ । खासगरी एडिज प्रजातिको लाखुट्टे जोखिपूर्ण हुन्छ । गर्मी एवं वर्षाको समयमा यस्तो लामखुट्टे फैलने भय बढी हुन्छ । त्यसैले डेंगुबाट बच्नु भनेको यस्ता लामखुट्टेको टोकाईबाट बच्नु नै हो । किनभने यसको टोकाई एवं संक्रमण निकै घातक हुनसक्छ । एडिस लामखुट्टे जमेको पानीमा जन्मने र हुर्कने गर्छ । जस्तो कि, कुवाको पानी, खाल्डा खुल्डीमा जम्मा भएको पानी, नालाको पानी आदि । त्यसैले घर आसपासमा पानी जम्ने ठाउँ हुनुहुँदैन । कसरी थाहा पाउने डेंगु लागेको ? – डेंगुको लक्षण तुरुन्तै देखिदैन, तीन देखि १४ दिनको अन्तरमा देखिन्छ । – एकदमै चिसो अनुभव हुने र ज्वरो आउने गर्छ । – ज्वरो आउँछ । तर, आम ज्वरोभन्दा यो फरक हुन्छ । किनभने डेंगुको ज्वरो निकै तिब्र हुन्छ । – कमजोरी अनुभव हुन्छ । साथै चक्कर लाग्छ । कतिपय चक्कर लागेर बेहोस समेत हुन्छ । – जिब्रोको स्वाद बदलिन्छ । भोक कम लाग्छ । – पखला लाग्छ । – टाउको तथा कम्मर दुख्छ । – गंभिर अवस्थामा आँखा, नाक आदिबाट रगत बग्न थाल्छ । कसरी सर्तक रहने ? १. घरको आसपास एवं टोल छेउछाउ पानी जम्मा हुन नदिने । २. नीमको पात बालेर त्यसको धूँवा घरमा फैलाउने । ३. पानी राखिएको भाँडा बर्तन खुला नराख्ने । ४. भान्सा र वाथरुमलाई सुख्खा राख्ने । ५. झ्याल ढोकामा जाली लगाउने । ६. शरीर पुरा ढाक्ने पहिरन लगाउने । ७. सुतेको समयमा मच्छरदानी प्रयोग गर्ने । ८. घर आसपासमा लामखुट्टे मार्ने औषधी छर्ने । के छ उपचार ? डरलाग्दो त के भने, यसको अहिलेसम्म औषधी बनेको छैन । शरीरको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउनु नै यसको एकमात्र उपचार हो । उल्लेखित लक्षण देखिनसाथ अस्पताल जानुपर्छ । चिकित्सकको सम्पर्कमा रहनुपर्छ । डेंगु भएपछि शरीरमा प्लेटलेट्सको संख्या तिब्र रुपमा घट्न थाल्छ । यस्तो अवस्थामा औषधीका साथसाथै खानपान र सहि दिनचर्या आवश्यक हुन्छ । १. सादा भोजन लिनुपर्छ । धेरै नुन भएको खानेकुरा सेवन गर्नु हुँदैन । मसलेदार चटपटे खाना बन्द गर्नुपर्छ । २. अनार, गहुँको जमराको रस पिउनुपर्छ । ३. ताजा मौसमी फल सेवन गर्नुपर्छ । ४. नरिवल पानी वा सफा पानी धेरै मात्रामा पिउनुपर्छ । ५ भिटामिन सियुक्त फल खानुपर्छ । कागती, सुन्तला, अंगुर, जामुन पर्याप्त मात्रामा सेवन गर्नुपर्छ । ६. मेवाको पातको रस बनाएर दिनमा दुई तीन पटक पिउनुपर्छ ।